Chắc hẳn khi nghe cụm từ “Connecting the dots”, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến trò chơi giải đố “kết nối các dấu chấm” để tìm ra bản vẽ hoàn chỉnh. Trên thực tế, đây không chỉ là trò chơi được trẻ em yêu thích, đó còn là một kỹ năng quan trọng trên con đường phát triển sự nghiệp ở thời đại công nghiệp 4.0 hiện nay.
Lý giải nguyên nhân của cách mạng 4.0 và cách nó tác động đến nền kinh tế và thị trường lao động.
“Connecting the dots” là kỹ năng gì?
Tất cả việc bạn làm, những người bạn gặp, các dự án, sự kiện bạn từng tham gia… tóm lại là toàn bộ kinh nghiệm bạn tích lũy được trong quá khứ đều trở thành những dấu chấm – the dots.
“Connecting the dots” là khả năng kết nối các dấu chấm ấy để tạo nên ý tưởng mới hoặc phương pháp nhằm giải quyết tốt vấn đề hiện tại. Vậy những gì bạn học hay làm trong quá khứ đều có thể giúp ích cho bạn ở hiện tại và tương lai, nếu bạn biết kết nối chúng lại, như cái cách Steve Jobs đã làm.
Steve Jobs (1955 - 2011), nhà kinh doanh và nhà sáng chế người Mỹ, đồng sáng lập viên, chủ tịch, và cựu tổng giám đốc điều hành của hãng máy tính Apple. Ông cũng từng là giám đốc điều hành của công ty Pixar Animation Studios, nhà điều hành sản xuất của bộ phim Toy Story..
Bạn không thể kết nối các điểm trong đời bạn khi nhìn về phía trước; bạn chỉ có thể kết nối chúng khi nhìn lại phía sau. Vì vậy bạn phải tin tưởng rằng các điểm đó rồi sẽ kết nối trong tương lai. Bạn phải tin vào cái gì đó - lòng can đảm, vận mệnh, cuộc đời, nghiệp chướng, bất cứ điều gì. Cách tiếp cận này chưa bao giờ khiến tôi thất vọng, nó đã tạo nên tất cả sự khác biệt trong cuộc đời tôi. (You can’t connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards. So you have to trust that the dots will somehow connect in your future. You have to trust in something — your gut, destiny, life, karma, whatever. This approach has never let me down, and it has made all the difference in my life.).
Sau khi thôi học tại trường mỹ thuật hàng đầu của Mỹ – đại học Reed, Steve Jobs đã tham gia khóa thư pháp chỉ vì cảm thấy tò mò. 10 năm sau, khi đang thiết kế chiếc máy tính đầu tiên, ông đã áp dụng vào đó tất cả kiến thức về thư pháp được học. Đó là lý do những chiếc máy tính chúng ta dùng bây giờ có những bảng chữ rất đẹp.
Tại sao nói “Connecting the dots” là kỹ năng thiết yếu trong thời đại 4.0?
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện tại đã khiến thị trường lao động có những chuyển mình rõ rệt. Chẳng hạn, nhiều công nghệ được ứng dụng vào các ngành nghề, lao động chân tay dần được thay thế bằng tự động hóa hay “sự lên ngôi đầy tính nguy cơ” của robot.
Con người đòi hỏi phải thay đổi liên tục để thích ứng và gia tăng tính cạnh tranh (với cả người lẫn máy) nếu không muốn bị đào thải.
Theo nghiên cứu của McKinsey, các công việc mang tính lặp đi lặp lại hoặc liên quan nhiều đến kỹ thuật có khả năng cao bị thay thế. Trong khi đó, các vị trí có nhiệm vụ kết nối, quản lý con người hay sáng tạo lại có tỉ lệ đào thải khá thấp.
Vậy ta nên thay đổi điều gì?
Phát triển các kỹ năng mới, bền bỉ học tập suốt đời, liên tục nâng cấp bản thân là những điều cần làm để đáp ứng nhu cầu công việc ngày càng đa dạng trong thời đại 4.0. Và một trong những kỹ năng thiết yếu là “connect the dots”.
Bạn biết cách kết nối, ứng dụng kiến thức và kinh nghiệm của nhiều lĩnh vực khác nhau, bạn càng giỏi sáng tạo để giải quyết tốt công việc. Hiểu biết nhiều cũng giúp bạn tăng khả năng thích nghi và cạnh tranh hơn so với người chỉ biết cái họ chuyên.